Hellenic Electronic Center

Τό οχυρό ποτέ δέν έπεσε

... Τήν επομένη, παρευρέθηκα στήν κηδεία τού Μεταξά, πού ήταν ένα αριστοτέχνημα τελείας οργανώσεως καί εντυπωσιακής πομπής. Η σωρός μετεφέρετο πάνω σέ έναν βρεττανικό κιλλίβαντα, στούς δρόμους ήσαν παρατεταγμένοι οι σκληροτράχηλοι σοβαροί στρατιώτες τών ελληνικών βουνών. Τό δειλινό, κάτω από τά κυπαρίσσια τού μεγάλου αθηναϊκού νεκροταφείου, τά όπλα τής τιμητικής φρουράς έβγαζαν κίτρινες φλόγες στόν σκοτεινιασμένο ουρανό. Καί σκορπισθήκαμε. Μία περίοδος τής νεωτέρας Ελληνικής Ιστορίας είχε κλείσει. Μία νέα, άγνωστη περίοδος θά άρχιζε τώρα. Υπήρχε μία βέβαιη αμηχανία στήν ατμόσφαιρα, αλλά κανένα ίχνος κινδύνου ή φόβου. Οι Έλληνες ανασυγκροτήθηκαν, καί ένοιωθες πώς έλεγαν στόν εαυτό τους: «Τώρα πού χάσαμε έναν καλόν αρχηγό, πρέπει ακόμα πιό πολύ νά συνεργαζόμαστε καί νά αυξήσουμε τήν δραστηριότητά μας γιά νά αντεπεξέλθουμε στήν απώλεια αυτή. Ίσως τά καταφέρουμε ακόμα πιό καλά κι’ από αυτόν».

Ποτέ στήν ζωή μου δέν έχω ξαναδεί τέτοια αποφασιστικότητα καί τέτοια αυθεντική, αυθόρμητη πειθαρχία. Ήταν αυτή περίπου τήν εποχή όπου ένας από τούς Έλληνες διοικητές στά οχυρά τού Μακεδονικού μετώπου, συγκάλεσε τούς σχεδόν τριακοσίους άνδρες του καί τούς είπε: «ΟΙ Γερμανοί βρίσκονται πέρα από τούς λόφους πρός βορραν. Από στιγμή σέ στιγμή μπορεί νά επιτεθούν στά οχυρά μας. Πόσοι από σάς είσαστε πανδρεμένοι;» Ενενήντα περίπου άνδρες σήκωσαν τό χέρι τους. «Δίνω τώρα σέ όλους τούς πανδρεμένους δυό μηνών άδεια, εάν θέλουν, καί θά τούς αντικαταστήσω μέ ανύπανδρους. Πόσοι από σάς θέλετε νά αποχωρήσετε;» Κανένας δέν απάντησε, καί κανένας δέν δέχθηκε νά φύγη.

Αργότερα, αυτό τό οχυρό υπέστη τίς αδιάκοπες επιθέσεις τών Γερμανών, καί οι πιό πολλοί ύπερασπιστές του σκοτώθηκαν. Αλλά τό οχυρό ποτέ δέν έπεσε. Οι Γερμανοί εισέβαλαν στήν Ελλάδα, αλλά σχεδόν κανένα από τά Ελληνικά οχυρά δέν κατελήφθη. Αυτό ήταν τό πνεύμα τών Ελλήνων’ ένα πνεύμα δύσκολο νά αναλύση κανείς καί δύσκολο νά τό εξηγήση. Αλλά μέ πολλούς καί διαφόρους τρόπους οι Έλληνες συμμετείχαν σ' αυτή τήν παράξενη αποφασιστικότητα. Ήταν τό πιό εμψυχωτικό αίσθημα πού έχω ποτέ νοιώσει.

Stanley Casson
«GREECE AGAINST ΤΗΕ AXIS»
(σελ. 164)