Εισαγωγή
Η επιφανειακή έρευνα της αρχαίας Σικυώνος είναι ένα διεπιστημονικό πρόγραμμα για τη μελέτη της ανθρώπινης παρουσίας και δραστηριότητας στο πλάτωμα της αρχαίας πόλης ανά τους αιώνες. Οι έρευνες ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 2004 από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας σε συνεργασία με τη ΛΖ' ΕΠΚΑ, το Ινστιτούτο Μεσογειακών Ερευνών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (FORTH), και το Πανεπιστήμιο του York. Αποτελούν συνέχεια και συνδέονται άμεσα με την εκτεταμένη επιφανειακή έρευνα που διεξήχθη στην επικράτεια της αρχαίας Σικυώνος, εμβαδού περίπου 360 χλμ2, κατά το διάστημα 1996-2002 (Λώλος, υπό έκδοση).
 |
|
|
Το πλάτωμα της αρχαίας Σικυώνος, που ορθώνεται περί τα 3.5 χλμ νοτιοδυτικά του Κορινθιακού κόλπου μεταξύ των ποταμών Ελισσώνα και Ασωπού, ήταν σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές η ακρόπολη της παράκτιας αρχαϊκής και κλασικής πόλης. Στα αρχαϊκά χρόνια, υπό την τυραννία των Ορθαγοριδών, η Σικυώνα ήταν μια από τις ισχυρότερες πόλεις του ελληνικού κόσμου και σημαντικό λίκνο των τεχνών. Η καλλιτεχνική της παράδοση συνεχίστηκε στα κλασικά και ελληνιστικά χρόνια χάρη στους περίφημους ζωγράφους και γλύπτες της όπως ο Παυσίας, ο Κάναχος και ο Λύσιππος. Στα 303 π.Χ. ο Δημήτριος Πολιορκητής, γιός του Αντίγονου Α', κατέστρεψε την πόλη στην πεδιάδα και στη συνέχεια την επανίδρυσε στη θέση της ακρόπολής της. Αυτή η πρωτοβουλία, εκτός από τις πρακτικές της σκοπιμότητες, μετέφερε και ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα δεδομένου ότι η Σικυών-Δημητριάς ήταν μια από τις δύο πόλεις που ιδρύθηκαν, ή καλύτερα επανιδρύθηκαν, ποτέ από Μακεδόνα ηγεμόνα στην Πελοπόννησο. Η πόλη ήκμασε στην καινούργια της θέση κατά τη διάρκεια της ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου, και γνώρισε μια δεύτερη χρυσή εποχή στο δεύτερο μισό του 3ου αι. π.Χ. υπό τον 'Αρατο, στρατηγό της Αχαϊκής Συμπολιτείας. Κατά τα αυτοκρατορικά χρόνια, η Σικυώνα διετέλεσε στη σκιά της Κορίνθου, η οποία ήταν η πρωτεύουσα της επαρχίας της Αχαίας. Παρομοίως η επισκοπή Σικυώνος, που μαρτυρείται ήδη από τον ύστερο 4ο αι. μ.Χ., εξαρτιόταν από την αρχιεπισκοπή της Κορίνθου. Μετά την κατάρρευση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας η Σικυώνα εμφανίζεται πάλι στις πηγές κατά τον 13ο και 14ο αιώνα, ως μέρος των Φραγκικών κτήσεων της Κορινθίας, αυτή τη φορά όμως υπό το όνομα Βασιλικό ή Βασιλικά. Το σημερινό χωριό Βασιλικό, που καταλαμβάνει τη νοτιο-ανατολική γωνία του πλατώματος, αναφέρεται συχνά σε αρχεία της Οθωμανικής περιόδου και της Β' Ενετοκρατίας (15ος-18ος αι.).
Ο στόχος του ερευνητικού προγράμματος είναι διττός. Πρωταρχικός σκοπός είναι η ανασύνθεση της ανθρώπινης παρουσίας και δραστηριότητας εντός του άστεος, από τα προϊστορικά έως και τα Οθωμανικά χρόνια. Ο δεύτερος στόχος, είναι η έρευνα του πλατώματος μέσα στα ευρύτερα γεωγραφικά του πλαίσια, και η συσχέτιση των αποτελεσμάτων με αυτά της εκτεταμένης επιφανειακής έρευνας στη Σικυώνια χώρα. Ελπίζουμε ότι η υπό εξέλιξη έρευνα στο άστυ θα συμπληρώσει την έρευνα στη χώρα και θα επιτρέψει μια ευρύτερη κατανόηση της αρχαίας Σικυώνος στο σύνολό της.
Για την επιτυχία των στόχων του ερευνητικού προγράμματος συμμετέχουν επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, οι οποίοι καθόλη τη διάρκεια του προγράμματος συνεργάζονται μεταξύ τους ανταλλάσσοντας παρατηρήσεις και δεδομένα.
